W ciągu XIX wieku powoli wychodził z użycia. Kontusze męskie i kontusiki damskie z popielicami, a także dziewczęce altembasowe żupa- niki .pozostały w czasach niewoli, zwłaszcza na emigracji, dowodem i symbolem polskości. Księżna Adamowa Czartoryska, urządzająca w Paryżu, w Hotelu Lambert na Wyspie Świętego Ludwika •znakomite „wenty” dobroczynne, na których bywali: Szopen, Mickiewicz, Słowacki, wymagała od pań z arystokracji występowania w takim narodowym stroju i sama dawała przykład. Kontusz długi i obfity bardziej był odpowiedni dla Polaka o silnej i otyłej budowie niż kusy, obcisły stroik ; burgundzki, francuski czy hiszpański.
